Kosmos

.01

Opis

„Słyszy się dzisiaj powszechnie, że jest rzeczą niedozwoloną i beznadziejną wystawiać na pośmiewisko wielkich zbrodniarzy politycznych, żywych czy umarłych. Mówi się, że nawet prości ludzie są na to uczuleni, nie tylko dlatego, że byli zamieszani w te zbrodnie, lecz także dlatego, że ci, którzy ocaleli pośród ruin, nie potrafią śmiać się z tego rodzaju spraw i zdarzeń.” Tak autor „Kariery Artura Ui” pisał w komentarzu do sztuki, której próby rozpoczęły się na początku lat 60. w warszawskim Teatrze Współczesnym. Dzieło to w groteskowy sposób traktowało o rodzącej się dyktaturze i faszyzmie. Zostało napisane w 1941 roku, będąc odniesieniem do władzy Adolfa Hitlera. Niczym dziwnym jest fakt, że nawet w 1961 roku budziło to skrajne emocje. Kiedy Tadeusz Łomnicki (odtwórca roli tytułowego bohatera) dostał do przeczytania scenariusz, sama sztuka nie bardzo mu się podobała. Obudziły się w nim nieprzyjemne wspomnienia z dzieciństwa. Musiał się przemóc i zmierzyć sam ze sobą, żeby wypracować portret tyrana. Sam reżyser Erwin Axer przez wiele lat zafascynowany był dramatem Bertolta Brechta, oglądając go na deskach niemieckich teatrów. Biorąc go na warsztat nie chciał stworzyć kopii, lecz dodać utworowi czegoś od siebie. Sława warszawskiego przedstawienia wybiegła daleko za ulicę Mokotowską - sztuka miała być zaprezentowana w Londynie w 1964 roku. Przedsięwzięcie to się nie odbyło, ponieważ Helena Weigel, spadkobierczyni praw autorskich uznała, że prawa autorskie utworu są nieprzestrzegane.

Źródła:

https://culture.pl/pl/artykul/inna-przygoda-kosmos-gombrowicza-w-teatr..