Rzeź wołyńska

.01

Opis

Jaka była sytuacja po I wojnie światowej, wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej w Polsce? Galicja Wschodnia i zachodni Wołyń znalazły się w II Rzeczypospolitej. Ten czas przez wiele lat kładł się cieniem na polsko-ukraińskich stosunkach. Zrozumiałe jest to, że w społeczeństwie ukraińskim utworzyły się ruchy dążące do odzyskania niepodległości, a polskie władze nie były temu przychylne, roszcząc sobie prawa do ziem od Morza Bałtyckiego aż po Morze Czarne. W 1929 roku w Wiedniu powstał OUN (Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów). Była to organizacja wojskowa. Jej główny cel? Walka o niepodległość Ukrainy. Początkowo działalność OUN skierowana była przeciwko przedstawicielom polskich władz. Ukraińcy nacjonaliści dokonywali ataków terrorystycznych, zastraszali ludność, prowadząc przy tym szeroko zakrojone akcje szkoleniowe i propagandowe, co umożliwiało im werbunek oraz zjednywanie Ukraińców do idei budowy państwa i "przegnania" Polaków za Wisłę. Polskie władze nie wykazywały się dyplomacją, a polityka narodowościowa II RP oparta była na dyskryminacji mniejszości ukraińskiej, stosując odpowiedzialność zbiorową za działania nacjonalistów. Ponadto Polacy palili cerkwie oraz wprowadzili polonizację Ukraińców. To właśnie było przyczyną antypolskich nastrojów na Kresach. Rok 1939 przyniósł nadzieję ideologom OUN-u, którzy widzieli szansę w wymarzonym odzyskaniu niepodległości. Rosnące w potęgę Niemcy były szansą, aby zmierzyć się ze wspólnym wrogiem – Polską i sowiecką Rosją. Czas II wojny światowej dla Ukraińców był również czasem próby, ponieważ Stalin wprowadzał rewolucyjny plan gospodarczy, który był eksperymentem i wstępem do eksterminacji tamtejszej ludności. W wyniku „wielkiego głodu” zmarło około 3 miliony ludzi. Nawet trudno sobie wyobrazić co to znaczyło! Tamtejsza ludność dopuszczała się skrajnych zachowań, aby przeżyć. Często dochodziło nawet do aktów kanibalizmu. Przełomowym wydarzeniem w drodze ku odzyskaniu niepodległości przez Ukraińców było założenie UPA (Ukraińskiej Powstańczej Armii), która w szczytowym okresie rozwoju liczyła ok. 30 tysięcy żołnierzy. W 1943 roku Ukraińcy zainicjowali pierwszą większą akcję wymierzoną przeciwko ludności polskiej. Nie jest pewne, czy była to skoordynowana operacja, czy spontaniczna chęć zemsty za wyrządzone krzywdy w dwudziestoleciu międzywojennym. Mimo wszystko, mord ludności polskiej na Wołyniu i w innych województwach wspierany był zarówno przez UON, jak UPA. Na początku nie planowano tak drastycznego przebiegu, później zaakceptowano plan całkowitego unicestwienia Polaków na ziemiach ukraińskich. Szacuje się, że czystka etniczna przeprowadzona przez Ukraińców zebrała żniwo w postaci ok 100 tysięcy ofiar. Metody eksterminacji były okrutne nawet jak na realia II wojny światowej. Ludziom odcinano kończyny, wydłubywano oczy. Popularnym zabiegiem było gromadzenie Polaków w kościołach i podpalanie budynków. Ukraińcy wyposażeni byli w przyrządy codziennego użytku rolnego, takie jak kosy, sierpy, piły, etc. W 1944 roku Polskie Podziemie coraz skuteczniej radziło sobie z obroną ludności polskiej, jednak szacuje się, że w tamtym okresie z rąk AK zginęło 20 tys. Ukraińców – w większości cywilów.