Ziemia obiecana

.01

Opis

Produkcja kultowych twórców, jakimi byli Andrzej Wajda (reżyser) i Wojciech Kilar (kompozytor), na podstawie tak samo zatytułowanej powieści Władysława Reymonta (drugi, po Sienkiewiczu, polski Noblista). W filmie poruszono historie trzech wspólników żyjących w Łodzi na przełomie XIX i XX wieku. Trzej głowni bohaterowie to nieliczna grupa przyjaciół z wyższych sfer społecznych, na którą składają się ziemianin Karol (w którego wciela się Daniel Olbrychski), przemysłowiec niemieckiego pochodzenia - Maks (w tej roli Andrzej Seweryn), oraz żydowski handlowiec Moryc (którego role odgrywa Wojciech Pszoniak). Spotykają się oni w dworku w Kurowie, aby uczcić zakup działki w lesie. Chcą postawić na niej własną fabrykę, w której będą prowadzić fabrykę włókienniczą. Aby osiągnąć cel, są w stanie poświęcić wszystko. Ich przyjaźń i interesy niejednokrotnie wystawiane zostają na próbę. Pomimo różnic charakterów i odmiennych preferencji mężczyzn, udaje im się zrealizować ideę. Niestety, nie jest im dane długo cieszyć się szczęściem, przez oszustwo Karola, fabryka zostaje podpalona. Ostatnia, niedopowiedziana sekwencja przedstawia dostanie życie Karola kilka lat po nieudanym projekcie, które przerywa początek strajku. Powstało kilka zakończeń filmu, ale ostatecznie Wajda zdecydował się na to najmroczniejsze. Pierwsza wersja filmu na podstawie powieści Reymonta pochodzi z 1927 roku, jednak żadna z kopii tej wersji nie została zachowana. Produkcja znacząco różni się też od dzieła literackiego, np. poprzez złagodzenie nietolerancji do innych narodów przez reżysera. Przyjaciele Karola w oryginale zdradzają go przy każdej możliwej okazji, natomiast tu wzbudzają sympatię widzów swoją lojalnością i chęcią pomocy. Zachowany jest natomiast przerażający obraz przemysłowego miasta, jakim jest Łódź. Wajda chciał pokazać tradycję przemysłu łódzkiego, przemocy oraz walki robotniczej. Film kręcono na terenie wielu znaczących polskich miast jakimi są Łódź (miasto, które zachwyciło reżysera architekturą i “czekało tylko na ten film”), Cieszyn, Wrocław czy Bielsko- Biała. Wszyscy aktorzy grający główne role, nie byli z początku do nich przekonani. Violetta Villas, jak i Andrzej Seweryn, zostali zaproszeni do projektu przez reżysera, jednak kobieta zrezygnowała po kłótni z nim, a jej rolę przejęła Kalina Jędrusik. Olbrychski grał wcześniej w "Potopie", Wajda zachęcając go do swojego filmu, mówił: „gdyby Borowiecki urodził się w XVII wieku, to pewnie byłby podobnym zabijaką jak Kmicic. Szablą by sobie zdobywał pozycję, a nie wekslem i niemieckim kredytem”. Pszoniak był zdruzgotany swoimi zdjęciami próbnymi, jednak za decyzją i namową Wajdy wystąpił w filmie. Najłatwiej było przekonać kostiumografkę, która nazwała projekt “przedsięwzięciem życia". W bardzo niedługim czasie zaprojektowała ona 600 jaskrawych kostiumów, co było dużym urozmaiceniem po szyciu szarych, monotonnych ubrań do “Nocy i dni”.  Na planie doszło do pożaru - aktorce wcielające się w rolę Anki (narzeczonej Karola) przypadkowo podpalono suknie. Życie uratował jej kaskader w porę rzucając na nią koc azbestowy. Produkcja miała skrajny odbiór wśród polskich krytyków i widzów - jedni uznali film za arcydzieło i top polskiej kinematografii, inni zarzucali Wajdzie zbyt duże odejście od treści samego utworu, czy negatywny obraz głównego bohatera. Później wywnioskowano, że krytyka nie dotyczy konkretnej narodowości, a niszczycielskiej i ogromnej władzy pieniądza. Nie obeszło się też bez krytyki amerykańskich Żydów - nie dopuścili do pokazów filmu w Nowym Yorku, czy Los Angeles. Film zdobył też 9 nagród, a także 6 nominacji. W 2015 roku film znalazł się na szczycie listy najlepszych polskich filmów wszech czasów. W tym roku powstał też dokument zatytułowany “Ziemia obiecana -sekrety planu filmowego”.