Amator

.01

Opis

Film kina moralnego niepokoju. To modny kierunek w latach 70. w polskiej kinematografii. Głównym bohaterem jest zaopatrzeniowiec Filip - początkowo skryty mężczyzna, ceniący ponad wszystko prywatność, rodzinę i spokój. Miejscem jego pracy jest zakład przemysłowy pod Krakowem. Przełomową decyzją w życiu bohatera jest kupno nieprofesjonalnej kamery filmowej, w celu uwiecznienia narodzin i rozwoju córki. O zakupie dowiaduje się cały zakład, przez co otrzymuje on propozycję zrealizowania filmu z okazji kolejnej rocznicy istnienia przedsiębiorstwa. Reżyser zostaje nagrodzony, co motywuje go do założenia amatorskiego klubu filmowego pod protektoratem samego dyrektora zakładu. Pod wpływem znajomych i pochłaniających go obowiązków bohater zmienia się w społecznika, któremu zależy na wspólnocie. Staje się on także wrażliwym na potrzeby innych domorosłym artystą. Reżyser - amator swoimi filmami ukazuje rzeczywistość wraz ze wszystkimi jej wadami. Nie oczekuje żadnego sukcesu, jednak cena prawdy, która jest dla niego najwyższą wartością, okazuje się być wysoka. Za wysoka. Po nakręceniu dwóch krytycznych filmów i ich telewizyjnej emisji, zostaje zaproszony na rozmowę z dyrektorem. Po niej postanawia zakończyć działalność, aby nikomu nie zaszkodzić. Wracając zastaje pusty dom, jego żona z dzieckiem odeszła - nie była w stanie wytrzymać jego ciągłej nieobecności i stresu jaki generował. Produkcje kończy film Filipa, który postanowił odwrócić kamerę w swoją stronę i opowiedzieć cała historie swojego życia. 
Film jest przełomowym dziełem Kieślowskiego. Po własnych doświadczeniach dokumentalista chciał ukazać niebezpieczeństwa swojego zawodu. Produkcja została bardzo pozytywnie odebrana przez krytyków, najwyżej ceniono scenariusz, zabiegi autotematycznie i krytyczne podejście artysty. Krytykowano stereotypową rolę żony bohatera. Jednak to nie przeszkodziło ekipie w zdobyciu ponad 10 nagród na wielu festiwalach, również międzynarodowych. Postać głównego bohatera inspirowana była Franciszkiem Dzidą - twórcą Amatorskiego Klubu Filmowego „Klaps”. Był to jeden ze znajomych reżysera, z którym poznał się przy okazji konfrontacji filmowych w Krakowie, gdzie ten był przewodniczącym jury. Kieślowski poprosił go o napisanie Kartek z pamiętnika wiejskiego działacza kultury, które stały się bazą scenariusza "Amatora". Scenariusz został wzbogacony doświadczeniami reżysera. Poza aktorami, przed kamera znaleźli się tez pracownik telewizji - Andrzej Jurga, czy nawet sam Krzysztof Zanussi. Na prośbę reżysera, operator zastosował paradokumentalne środki wyrazu, tj. naturalne światło w plenerach oraz sztuczne we wnętrzach, a także tak dobrane punkty widzenia kamery, żeby widz miał wrażenie współuczestniczenia w realnej przestrzeni. Film montowano już podczas kręcenia, a montażystka większość czasu spędziła na planie. 
Za feministyczną wersję Amatora uznawany jest film "Moje pieczone kurczaki" (2002) w reżyserii Iwony Siekierzyńskiej, którego bohaterka również dąży do samorealizacji poprzez tworzenie filmów i przeżywa kryzys małżeński, jednak w przeciwieństwie do bohatera filmu Kieślowskiego zachowuje związek ze światem zewnętrznym – udaje jej się zrealizować osobisty film dokumentalny na temat swojego męża.