Kategoria: Sztuka | Osiedle Koło
Osiedle Koło
Artysta
Szymon i Helena Syrkusowie
Data powstania
Lata '30 do lat '70, XX wieku
Forma
Osiedle mieszkalne
Miejsce usytuowania
Wola, Warszawa
.01
Opis
Jeżeli studiuje się architekturę na wielu politechnikach, w tym w Wiedniu, Grazu, Rydze, w Dorpacie, w Moskwie i w Warszawie, można domniemać, że a/robi się to z pasji, b/jest się dobrym w tym, co się robi. Syrkus po studiach architektonicznych skończył jeszcze Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 20. XX wieku. Wstąpił do awangardowej grupy "Blok", która deklarowała związek sztuki z postępem technicznym i masową produkcją. Tam nawiązał współpracę z Teresą Żarnowerówną i Mieczysławem Szczuką. Wspólnie stworzyli teoretyczne projekty budynków mieszkalnych. Były one eksponowane na Pierwszej Międzynarodowej Wystawie Architektury Nowoczesnej w warszawskiej Zachęcie w 1926 roku. Jednak ze względu na różnice poglądów w "Bloku" Syrkus opuścił tę grupę i założył własną - "Praesens". Celem grupy była propaganda nowych prądów w architekturze i sztuce. Do "Praesensu" należała m.in. przyszłą żona artysty - Helena Niemirowska. Równocześnie z pracą związaną z projektowaniem, Szymon Syrkus publikował też teksty teoretyczne w czasopismach. Od 1941 roku przebywał w obozie Auschwitz. Po wojnie pracował przy odbudowie Warszawy. Helena i Szymon Syrkusowie ściśle ze sobą współpracowali zarówno przy projektowaniu, jak i tworzeniu teorii architektonicznej i uczestnicząc w życiu międzynarodowego środowiska architektów awangardowych. Jednym ze słynniejszych projektów artystów jest zespół osiedli Koło w Warszawie, zbudowany w 1949 roku. Znajduje się ono na Woli, graniczy z Żoliborzem. Na obszarze Koła wyodrębnione jest osiedle Moczydło, a zachodni fragment to historycznie Ulrychów. Nazwa Koła pochodzi od Koła Rycerskiego - terenu przy starym trakcie do Sochaczewa, gdzie kiedyś stawało zgromadzenie posłów ziemskich. W 1948 roku na budowę osiedla, Helena Syrkusowa przywiozła Pabla Picassa. Słynny malarz przyleciał wówczas do Polski na I Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju, który odbywał się we Wrocławiu. Miał być w Polsce krótko, ale został aż tydzień. Osiedle Koło zachwyciło go. W jednym z niezajętych wtedy jeszcze mieszkań namalował Syrenkę Warszawską wysoką na niemal 2 metry. Zamiast miecza trzymała w ręce młotek, ponieważ była to syrenka z czasów odbudowy Warszawy. Autorom osiedla nie spodobało się jednak dzieło Picassa. Nieustannie nachodzeni przez wycieczki, w 1953 roku dostali zgodę administracji żeby ją zamalować. Do dziś nikt nie ma pewności, gdzie dokładnie znajdował się malunek.
Źródła: